پروپوزال چیست؟

پروپوزال در واقع روش مدون و مکتوب و مستندی است که پژوهشگر با توجه به آن مسیر تحقیقش را ترسیم و معرفی میکند تا هم برای خویش و تیم تحقیقش به صورت مستند و قابل ارجاع مسیرتحقیقش را شفاف کند و هم برای داوران و ناظران و مشاوران و راهنمایان طرح،  وضعیت را آشکار کرده وذهن ایشان را برای نظارت یا مباشرت و مشاورت همراه و هم سو کند.لذا پس از مرحله بسیار مهم انتخاب موضوع، این پروپوزال و تدوین آن است که مهمترین و اساسی ترین قدم متوالی است که باید در مسیر تحقیق پیموده و طی شود.

یکی از نکات مهم و اساسی برای انجام کارهای پژوهشی و و تحقیقاتی ، پروپوزال یا همان طرح تحقیق است. پروپوزال طرح پیشنهادی اولیه برای انجام پروژه اصلی است. نوشتن پروپوزال معمولا با اهداف مختلفی مانند پروژه های تحقیقاتی در سطح کشور یا پایان نامه های کارشناسی ارشد و دکترا انجام می شود که معمولا به سرعت و در زمان کوتاهی انجام می گیرد ولی دقت در طراحی و انجام محاسبات، باعث می شود پژوهشگر در مراحل بعدی دچار مشکل نشود و فرایند انجام پروژه سریع تر پیش رود. در واقع می توان گفت در صورتی که هنگام تهیه پروپوزال تمام ارکان و قواعد آن را رعایت کرده باشیم، تقریبا نیمی از پروژه را انجام داده ایم. 

اجزای تشکیل دهنده پروپوزال:    

1- عنوان پروپوزال: اولین مرحله در نگارش پروپوزال تعیین عنوان پژوهش است. . هر قدر عنوان پروپوزال بهتر انتخاب گردد، ضریب موفقیت در جلسه دفاع از آن پروپوزال، بالاتر خواهد رفت. این بخش می بایست به طور مشخص و دقیق، ماهیت انجام کار را نشان دهد. در تهیه عنوان پژوهش توجه به نکات زیر از اهمیت بالایی برخوردار است: 

عنوان تحقیق باید نه خیلی کوتاه و نه خیلی طولانی باشد

بهتر است که عنوان پژوهش متغیرهای وابسته را نشان دهد

عنوان باید اشاره به موضوعی جدید داشته باشد

عنوان باید نشان دهنده موضوعی باشد که جامعه به آن نیازمند است

موضوع پژوهش باید قابل اجرا باشد

موضوع پژوهش باید اهداف را مشخص کند

 2- واژه ها و اصطلاحات: در این بخش، تعدادی از واژه های تخصصی ذکر میشه و با استفاده از منابع معتبر برای آن ها تعاریفی نوشته می شود.

3- بیان مسئله: در این قسمت مسائل و سوالاتی که ذهن پژوهشگر را مشغول کرده و برای یافتن پاسخ آن ها اقدام به پژوهش می کند ، ارائه می شود.باید توجه داشت که مسأله اصلی تحقیق، یک مسأله علمی باشد، و مسأله علمی سوالی منطقی است، که یافتن بهترین پاسخ ممکن برای آن نیازمند انجام یک روش تحقیقی علمی است.

4- ضرورت و اهمیت پژوهش: در این قسمت پژوهشگر به بررسی این موضوع که این پژوهش چه اهمیتی دارد و از نتایج آن در چه زمینه ای استفاده می شود ، می پردازد.

5- پیشینه تحقیق:در این قسمت باید خلاصه تحقیقات انجام شده قبلی را در ارتباط با موضوع پروپوزال با ذکر منابع بیان نمود و به نوعی شاید تاویل موضع و عنوان به حساب بیاید.

هدف از گنجاندن بخش پیشینه تحقیق عبارت است از:

• برقراری ارتباط منطقی میان اطلاعات پژوهش ها ی قبلی با مسأله تحقیق حاضر و پیش رو

• آشنایی با چارچوب نظری و ادبیات حاکم برموضوع به صورت دهنی یا تجربی مسأله تحقیق به طور کلی

• آشنایی با روش های تحقیق مورد استفاده در پژوهش های گذشته که تا حدودی با این تحقیق مشابه هستند

• اطلاع از سابقه تحقیقات و اتفاقات مهمی که در ارتباط با موضوع در بستر زمان ومکان رخ داده و تحقیق حاضر حتما باید به نوعی با اطلاع کامل از آنها ادامه یابد تا راه رفته ای را دوباره نرود و نیز راهی مناسب را انتخاب کند تا ادامه داده و به سرانجام مطلوبی برساند

6-اهداف: در این قسمت اهداف اصلی از پژوهش بیان می شود.

7- سوالات: در این قسمت سوالاتی در مورد پژوهش مطرح می شود.

8-فرضیه: در این قسمت از پروپوزال، پژوهشگر حدسیات خود در رابطه با موضوع را بیان می کند.

9-مدل تحلیلی تحقیق: برای ساختن مدل تحلیلی، نهایتا پژوهشگر می تواند به دو شیوه متفاوت عمل کند، که تفاوت فاحشی با هم ندارند. ابتدا از تدوین فرضیه ها شروع کند و در مرتبه بعدی به مفاهیم بپردازد، یا این که راه معکوس را طی کند.درمدل تحلیلی، از نمودار تصویری روابط میان متغیرها ( به ویژه متغیر های وابسته و مستقل) استفاده می گردد.

10- روش ها و مراحل پژوهش: در این قسمت نوع تحقیق و مراحلی که برای انجام آن انجام شده است، بیان می شود.

11- کاربرد نتایج: در این قسمت به سازمان ها و گروه هایی که می توانند از نتایج پژوهش استفاده کنند، اشاره می شود.

12- محدودیت های تحقیق: در این قسمت، موانع و محدودیت هایی که در مقابل پژوهشگر وجود داشته است بیان می شود.